2-    در صورت نياز كارشناس بازديد ازمحموله خسارت ديده بازديد، و علت و ميزان خسارت را گزارش مي نمايد.

3-    اسناد ومدارك مورد نياز جهت بررسي پرونده خسارت با توجه به شرايط بيمه نامه و علت خسارت ازبيمه گذار دريافت مي شود .

4-    در صورت قابل پرداخت بودن خسارت ميزان خسارت محاسبه و رقم خسارت طبق آئين نامه حدود اختيارات به تائيد مسئولين مي رسد .

5-    در صورت تائيد رقم خسارت ، حواله خسارت صادر و پس از دريافت برگ جانشيني يا رسيد تسويه خسارت از بيمه گذار چك خسارت تحويل وي مي گردد.

6-    در صورت قابل پرداخت نبودن خسارت ، مراتب به اطلاع بيمه گذار خواهد رسيد و پرونده مختومه مي گردد .

7-    در صورت اعتراض بيمه گذار به مبلغ خسارت يا مختومه شدن پرونده ،پرونده خسارت مجددا رسيدگي شده و نتيجه نهايي به اطلاع بيمه گذار خواهد رسيد .

اسناد مورد نياز جهت پرداخت خسارت

 الف - اسناد حمل وخريد

- پيش فاکتوريا پرو فرما proformainvoice
- بارنامه bill of lading
- فا کتور commercial invoice
- صورت بسته بندي packing list
- گواهي مبداء certificate of origin
- بارنامه حمل داخلي

ب - اسناد خسارت

ü     صورت مجلس گمرکي : زماني که خسارات وارده به کالا در گمرکات مشهود باشد سندي به نام صورت مجلس گمرکي توسط مقامات گمرک تنظيم مي گردد که مبين نوع و تعداد کالا از نظر کم وکيف خسارت بوده و به تاييد و امضاء گمرک و شرکت حمل و نقل مربوطه مي رسد اين سند حائز اعتبار حقوقي جهت اقدامات بازيافت خسارت مي باشد .

ü      راهنامه CMR : در صورت حمل زميني اين سند که مخصوص حمل کننده است صادر مي شود ودرموارديکه محموله حمل شده در طي مسير دچار خسارت گردد کم وکيف خسارت در CMR مربوطه درج و توسط راننده تاييد و ممهور به مهر شرکت حمل و نقل مي شود اين سند حائز اعتبارحقوقي جهت اقدامات بازيافت خسارت ميباشد .

ü      قبوض انبار گمرکي : هنگامي که کالاها وارد انبار گمرک مي شوند قبض انبار از سوي مسئولين صادر مي گردد و درموارديکه کالا داراي خسارت باشد مراتب در قبض انبار مربوطه درج مي گردد.

ü      گواهي عدم تحويل : در صورتيکه يک يا چند بسته کامل ازکل محموله به مقصد نرسد شرکتهاي حمل و نقل پس از بررسي موضوع و عدم دريافت اطلاعي از کالاي مفقود شده و براساس صورت مجلس گمرکي تنظيم شده در گمرکات نسبت به صدور گواهي عدم تحويل اقدام مي نمايند که سندي ضروري جهت بررسي خسارت واقدامات بازيافت خسارت مي باشد .

ü      گزارش مقامات انتظامي و کروکي حادثه : اين سند هنگام وقوع تصادف و يا بروز حوادث جاده اي توسط مقامات انتظامي محدوده مربوطه تهيه مي گردد وحاوي اطلاعاتي در خصوص چگونگي تصادف و مقصرين حادثه مي باشد .

ü      قبوض باسکول : قبوض باسکول جهت بررسي کسريهاي احتمالي کالا مورد استفاده قرار ميگيرند.

ü      گواهي بازرسي کالا : در صورتيکه خسارت درخارج از کشور اتفاق افتاده باشد بازديد کارشناسي توسط موسسات معتبري از قبيل:

-        Lloyds,SGS,IGS,IEI,…انجام مي پذيردوگواهي مربوطه مبني برعلت وميزان خسارت صادرميگردد اين گواهي جهت بررسي دقيق خسارت ضروري مي باشد.

ü      گزارش بازرسي کميت وکيفيت کالا quality and quantityinspection : گزارشي که به منظور تعيين کميت وکيفيت وساير مشخصه هاي کالا يا تجهيزات توسط موسسه هاي بازرسي مستقل تهيه مي شود . سورويا نس نيز يکي از گزارشات بازرسي است که پس از انجام عملياتي ازقبيل بازرسي ،بازبيني ، نمونه برداري ، اندازه گيري ، آزمايش و ... صادر مي گردد .

ü      درافت سوروي : تعيين مقدار کالاها ي فله مانند غلات ،آهن الات و غيره( مواد فله خشک) روي کشتي با روش DRAFT SURVEY صورت مي گيرد در اين روش درافت کشتي قبل و بعد از تخليه محموله در نظر گرفته مي شود و پس از اعمال فاکتورهاي ديگري از جمله VEF,DEADWEIGHT,… و براساس قانون ارشميدس وزن کالا بدست مي آيد .

ü      ULLAGE SURVEY: تعيين مقدار کالاهاي فله مايع روي کشتي با آليج گيري صورت ميگيرد. باتوجه به کاليبره بودن مخازن ، اندازه گيري ميعانات تابع وزن مخصوص ، درجه دما و بررسي وضعيت قرارگرفتن کشتي در حالت عدم تعادل مي باشد که براي رسيدن به وضعيت استاندارد از جداول مخصوصي دراين زمينه استفاده مي شود تا وزن کالا به طوردقيق اندازه گيري شود .

ج - اسناد گمرکي و بانکي

-        اعلاميه فروش ارز

-         برگ ثبت سفارش

-        پروانه سبز گمرکي

-        اظهارنامه خروجي کالا (صادراتي)

-        پروانه ورود موقت کانتينر

 اسناد موردنياز جهت بررسي پرونده خسارت با توجه به نوع خسارات
بيمه گر با توجه به شرايط بيمه نامه ،شيوه حمل ، نوع خسارت، علت و ميزان خسارت و همچنين ماهيت کالا حسب مورد برخي از اسناد موردنياز را درخواست
مي نمايد که بيمه گذار و يا نمايندگان وي بايستي در اسرع وقت اسناد و مدارک مربوط به خسارت را به بيمه گر تسليم نمايند .

برگه هاي جانشيني يا وكالت نامه

به موجب ماده 30 قانون بيمه ايران در خصوص اصل جانشيني، بيمه گر در حدودي که خسارت وارده را قبول مي کند ، در مقابل اشخاصي که مسئول وقوع حادثه يا خسارت هستند قائم مقام بيمه گذار خواهد بود و اگربيمه گذار اقدامي کند که منافي با حق مزبور باشد درمقابل بيمه گر مسئول شناخته ميشود . بيمه گر پس از پرداخت خسارت،حق رجوع به مسئول خسارت را با دريافت وکالتنامه از بيمه گذار بدست آورده و اقدامات لازم را به عمل مي آورد. برگهاي رسيد تسويه خسارت پس از پرداخت خسارت ، بيمه گر دو برگ رسيد تسويه خسارت را با ذکر مشخصات بيمه نامه وچک صادر شده تهيه مي نمايد که بايستي به مهر و امضاي بيمه گذار برسد .

گواهي تمديد مدت اعتبار بارنامه هنگاميکه بيمه گر با دريافت اسناد و مدارک مثبته و به جانشيني از طرف بيمه گذارعليه
متصد يان حمل و نقل اقامه دعوي مينمايد اهميت مدت اعتبار بارنامه هاي حمل مطرح مي شود . مدت اعتبار بارنامه هاي حمل بسته به نوع حمل و کنوانسيونهاي بين المللي به شرح ذيل است.

• ·مهلت قانوني اقامه دعوي درخصوص بارنامه هاي کشتيراني يکسال پس از تاريخ تخليه کالا ودرصورت عدم تحويل کالا از تاريخي که ميبايست تحويل داده شود

• ·مهلت اقامه دعوي عليه متصدي حمل ونقل دريايي در کنوانسيون دريايي يکسال پس از تاريخ تخليه کالا.

• ·مهلت اقامه دعوي در بارنامه هاي فياتا 9 ماه پس از تاريخ تخليه کالا .

• ·مهلت اقامه دعوي در کنوانسيون CMR يکسال از تاريخ تخليه کالا .

• ·مهلت اقامه دعوي دربارنامه هاي هوايي(ياتا) دو سال از تاريخ تخليه کالا .

در صورتيکه در مهلت مقرريعني طي مدت اعتبار قانوني ادعاي جبران خسارت نشود مشمول قانون مرور زمان ميگردد (مرور زمان عبارتست از گذشتن مدتي که بموجب قانون پس از انقضاي آن مدت دعوي شنيده نمي شود ) . در صورتيکه بيمه گذار اسناد ومدارک لازم را ظرف مهلت مقرر ارائه ننمايد بايستي تمديد مدت اعتبار بارنامه را که معمولا  6 ماه ازتاريخ انقضاء ميباشد ازشرکت حمل ونقل مربوطه درخواست نموده و گواهي مربوطه را به بيمه گر تحويل نمايد .

 وظايف بيمه گذار قبل از وقوع حادثه

بيمه‌ گذار ضمن‌ اينكه‌ كالا را بيمه‌ مينمايد موظ‌ف‌ است‌مراقبتهاي‌ لازم‌ را جهت‌ محافظ‌ت‌ آن‌ بكاربرده‌ و عملي‌انجام‌ نـدهد كـه‌ كالاي‌بيمه‌ شده‌ در معرض‌ خط‌ر بيشتري‌ قرار گرفته‌ و احتمال‌ آسيب ديدگي‌ را افزايش‌دهد و اگر در ط‌ول‌ مدت‌ بيمه ‌اقدامي‌ به ‌نظ‌ر ميرسد كه ‌انجام ‌آن‌ در حد توان‌ بيمه‌ گذار ميباشد و به‌ مدد آن‌ جلوي‌ بروز يا گسترش‌ خسارت‌ گرفته ‌ميشود انجام‌دهد ولو اينكه ‌در اين‌ مورد هزينه‌هائي‌ نيزصرف‌ گردد لذا بيمه‌گذار نبايد به‌اتكاء اينكه ‌مال‌ خود را بيمه‌ كرده‌ درانجام‌ اين‌ وظايف‌ كوتاهي‌ كند .

ازجمله‌ وظايف‌ بيمه‌گذار درارتباط‌ با موضوع‌ فـوق‌ ميتوان ‌انتخاب‌ وسيله‌ نقليه‌مناسب‌ - استفاده‌ از جرثقيل‌ و ابـزارآلات‌ مناسب‌ جهت‌ بارگيري‌ و تخليه‌ - نگهداري‌ كالا در انبار سر پوشيده‌ گمركات‌ و بنادر- بسته‌بندي‌ صحيح‌ و متناسب‌ باشيوه‌ حمل‌ را نام ‌برد.

وظايف بيمه گذار بعد از وقوع حادثه

وظايف بيمه گذار پس از وقوع حادثه از درجه اهميت بيشتري برخورداراست بطوري که گاهي عدم انجام اين وظايف موجب ميشود که بيمه گر از پرداخت تمام ياقسمتي از خسارت خودداري کند اهم اين وظايف عبارتند از :

-        در صورت بروز خسارتکه جبران آن در تعهد بيمه گر ميباشد مراتب را بلافاصله ودر اولين زمان ممکن منتهي در ظرف پنج روز از طريق ارسال نامه، نمابر، تلفن وغيره به شرکت بيمه اعلام نمايد و مواردي که در نامه اعلام خسارت بايستي درج شود شامل شماره بيمه نامه ، نوع خسارت ،محل استقرار کالا ، ودر صورت امکان ميزان خسارت وارده به کالا ميباشد .

-        به هنگام بروز خسارت تمهيدات لازم جهت جلوگيري از تشديد و توسعه خسارت بعمل آورد بديهي است کليه هزينه هاي مصرف شده در اين ارتباط که معقول ومنطقي باشد قابل رسيدگي و پرداخت خواهد بود .

-        بيمه کذار ميبايستي در صورت مشاهده خسارت يا اطلاع از آن اقدام لازم را عليه مقصر انجام دهد لذا در ارتباط با خسارات مشهود ناشي از حمل ،بلافاصله ودر مورد خسارات نامشهود حداکثر در مدت سه روز از تاريخ دريافت کالا با ارسال نامه سفارشي به موسسه حمل ونقل اعتراض خود را اعلام ومسئوليت اورا گوشزد کند سپس رونوشت نامه سفارشي به همراه پاسخ شرکت حمل ونقل وساير اسناد ومدارک خسارت را به شرکت بيمه ارسال نمايد .

-        در مواردي که بيمه گذار از سالم بودن کامل کالامطمئن نباشد بهيچوجه نبايد رسيد بدون قيدوشرط به متصديان حمل نقل بدهد .

-        درمواردي که تمام يا قسمتي از کالا از طرف موسسه حمل ونقل به بيمه گذار تحويل نشود ،او موظف است که پس از تنظيم صورت مجلس کسرتخليه ، گواهي کتبي عدم تحويل را از موسسه مزبور درخواست نمايد.

نكات حائز اهميت در امور خسارت

مواردي که قاعده نسبي خسارت درآن اعمال مي شود :

1)       بر اساس ماده 10و11 قانون بيمه در صورتي که مالي به کمتر از قيمت واقعي بيمه شده باشد بيمه گر فقط به تناسب مبلغي که بيمه کرده است با قيمت واقعي مال مسئول خسارت خواهد بود و چنانچه بيمه گذار با قصد تقلب مالي را اضافه برقيمت عادله در موقع عقد قرارداد بيمه کندعقدبيمه باطل است وحق بيمه دريافتي قابل استرداد نيست . ليکن اگر قصد تقلب بيمه گذار ثابت نشود خسارت به نسبت ارزش مال محاسبه خواهد شد . بيمه گر به هنگام پرداخت خسارت ارزش کالاي بيمه شده را با ارزش فاکتور مقايسه نموده و اگر ارزش فاکتور کمترباشد خسارت را مطابق فاکتور محاسبه مي نمايد واگر ارزش فاکتور بيشتر باشد قاعده نسبي خسارت را اعمال خواهد نمود .

2)      در صورتيکه بيمه گذار به هنگام خريد بيمه نامه از تخفيفات بيمه اي مانند تخفيف حمل کالا با کانتينر و يا تخفيف حمل کالا باهواپيما وغيره استفاده نمايد اما به آن عمل نکند.

3)     حمل دريايي مورد بيمه بايد بوسيله کشتي طبقه بندي شده اي انجام پذيرد که مورد تاييد موسسات مندرج در کلوز طبقه بندي پيوست بيمه نامه باشد اين کشتي بايد:

• ·بيش از 15 سال سن نداشته باشد.

• ·بالاي 15 سال سن تا 25 سال مشروط بر اينکه کشتي بصورت لاينر بر اساس جدول زمانبندي مشخص شده اي بطور منظم در بندر مقصد ، تخليه و بارگيري مستمر داشته باشددر غير اين صورت بيمه گذار بايستي مشخصات کشتي را قبل از شروع حمل به بيمه گر اعلام نموده و موافقت اورا اخذ نمايد وشرايط و اضافه نرخ مربوطه را پرداخت کند.

درصورتيکه به هنگام صدور بيمه نامه امکان اعلام مشخصات دقيق کشتي حامل کالا توسط بيمه گذار ميسر نباشد ، درموقع بررسي پرونده خسارت اطلاعات کشتي حامل محموله موردبيمه ازبيمه گذار و يا موسسات حمل و نقل مربوطه اخذ مي گردد. چنانچه سال ساخت کشتي مطابق برموارد فوق الذکر نباشد حق بيمه کهنگي کشتي مطابق نرخ بخشنامه بيمه مرکزي محاسبه ميشود و سپس قاعده نسبي خسارت اعمال مي گردد .

شايان ذکر است در مورد کشتي هاي کشتيراني جمهوري اسلامي ايران تا 25 سال کهنگي تعلق نمي گيرد .

فرانشيز
درصد يا قسمتي از خسارت که طبق شرايط بيمه نامه بعهده بيمه گذار است و بيمه گر نسبت به آن تعهدي ندارد مگر آنکه در مورد نوع ونحوه محاسبه آن توافق شده باشد ، هرگاه مبلغ خسارت از مبلغ فرانشيز تجاوز نمايد بيمه گر مازادآن را پرداخت خواهد کرد .

اگرمجموعه شرايط بيمه نامه (B) باشد ، معادل 3% ارزش کوچکترين واحد بسته بندي تعريف شده در بارنامه به عنوان فرانشيز کالا مورد محاسبه قرار خواهد گرفت .